Sỏi mật nên ăn gì và kiêng ăn gì là một trong những thắc mắc được rất nhiều người quan tâm. Ngoài việc điều trị bệnh theo phác đồ điều trị của bác sĩ thì chế độ ăn uống đóng một vai trò hết sức quan trọng để giúp cho việc điều trị bệnh đạt hiệu quả tốt nhất. Vậy người bệnh nên ăn gì và kiêng gì để giúp tăng cường sức khỏe. Hãy cùng chúng tôi tham khảo thông tin trong nội dung dưới đây của bài viết.
Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào tới người bệnh sỏi mật?
Giống như những căn bệnh khác, chế độ dinh dưỡng hàng ngày đều ít nhiều có ảnh hưởng tới tình trạng của người bị sỏi túi mật. Khi xuất hiện sỏi ở túi mật, dòng chảy của dịch mật từ trong túi mật ra ống tiêu hóa sẽ bị đình trệ, khiến cho thức ăn không có đủ enzyme để tiêu hóa thức ăn. Điều này dẫn tới tình trạng chướng bụng, khó tiêu. Vì thế, các thức ăn phù hợp với người bị sỏi mật nên là những loại thực phẩm dễ tiêu hóa, có nhiều enzyme tự nhiên, giàu chất xơ và vitamin.
Bên cạnh đó, người bệnh cần đặc biệt chú ý cắt giảm tối đa lượng chất béo xấu, tức chất béo bão hòa để đảm bảo sức khỏe cho hệ tiêu hóa, đồng thời đề phòng các biến chứng nguy hiểm do sỏi túi mật gây ra. Bởi lẽ, có đến 70% các ca sỏi mật được hình thành từ sự dư thừa, lắng đọng của cholesterol-một hợp chất có nhiều trong các chất béo xấu.
Thừa cholesterol cũng là nguyên nhân khiến cho kích thước sỏi ngày càng lớn, gây ra các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Thêm vào đó, do cholesterol và chất béo đều là những chất tương đối khó tiêu hóa. Vì thế, khi dịch mật tiết ra không đủ do dòng chảy bị tắc nghẽn, điều này có thể khiến cho bệnh nhân sỏi mật gặp phải tình trạng đầy bụng, khó tiêu trong cơ thể.
Như vậy, có hai nguyên tắc chính trong chế độ dinh dưỡng đối với người bệnh: Một là hạn chế tối đa lượng chất béo, đặc biệt là các chất béo xấu hấp thụ vào cơ thể. Hai là ăn uống cân bằng các chất dinh dưỡng và tích cực bổ sung các thực phẩm tươi sống, giàu enzyme, vitamin và chất xơ.
Ngoài ra, bên cạnh câu hỏi sỏi mật nên ăn gì, người bệnh cũng cần chú ý đến các phương pháp chế biến thức ăn. Ưu tiên nấu ăn bằng cách nướng, hấp, luộc và hạn chế chiên xào. Nếu bạn muốn ăn đồ chiên rán, hãy thấm bớt dầu để loại bỏ tối đa chất béo dư thừa. Với các món hầm, cần hớt bớt bọt trong quá trình nấu nướng, đồng thời không cho quá nhiều muối trong các món ăn.
Người bệnh sỏi mật nên ăn gì?
Vậy, cụ thể, người bị sỏi túi mật nên ăn gì? Dưới đây là một số loại thực phẩm tốt cho người bệnh, đã được phân chia thành các nhóm dinh dưỡng mà bạn có thể tham khảo.
Chất béo
Như đã nói ở trên, nguyên tắc dinh dưỡng đầu tiên đối với các bệnh nhân bị sỏi mật là kiêng các chất béo bão hòa. Thay vào đó, bạn có thể bổ sung bằng các chất béo lành mạnh từ các thực phẩm như dầu oliu, quả bơ, dầu đậu nành, cá hồi hay các loại hạt như hạt lanh, vừng, lạc, hạnh nhân, óc chó,…. Chất béo có trong những thực phẩm này không chỉ hỗ trợ tốt cho sự co bóp của túi mật, mà còn giúp cải thiện được rất nhiều vấn đề liên quan như huyết áp, tim mạch,….
>>> Xem thêm: Sỏi mật uống thuốc gì để giảm đau, tiêu sỏi và ngăn ngừa bệnh tái phát?
Chất xơ, vitamin C và vitamin tan trong dầu
Chất xơ, vitamin C và các vitamin tan trong dầu nhóm A, E, D, K là những dưỡng chất đặc biệt quan trọng, có tác dụng làm giảm quá trình tạo ra bùn mật (bản chất là Calci Bilirubinat và Cholesterol), tức chính là tiền thân của sỏi mật. Chính vì thế, nó có thể hạn chế việc hình thành sỏi trong túi mật. Các chất dinh dưỡng này có nhiều trong các loại rau xanh, hoa quả tươi hoặc các loại ngũ cốc nguyên cám như yến mạch, gạo nâu, gạo lứt,….
Đạm
Đạm hay protein là dưỡng chất cơ bản nhất giúp hình thành nên các tế bào và tạo ra năng lượng cho cơ thể. Vì thế, chúng là thành phần không thể thiếu trong các bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, các thực phẩm giàu đạm, đặc biệt là đạm động vật thường chứa rất nhiều chất béo có hại và cholesterol. Vì thế, chúng thường không được khuyến khích để sử dụng cho người bị sỏi mật.
Thay vào đó, người bệnh có thể bổ sung protein cho cơ thể bằng các thực phẩm giàu đạm có nguồn gốc từ thực vật như hạt hướng dương, hạt mè, các loại đậu, đỗ. Nếu thích ăn thịt, bạn nên chọn các loại thịt nạc đã loại bỏ mỡ và da, lựa chọn thịt trắng thay vì chọn thịt đỏ. Khi luộc thịt, cần loại bỏ phần nước luộc để tránh hấp thu phải lượng chất béo không tốt cho cơ thể.
Bên cạnh đó, sữa và các chế phẩm từ sữa cũng được coi là thực phẩm rất giàu đạm và chất béo. Vì thế, nếu yêu thích loại thực phẩm này, tuy nhiên người bệnh sỏi mật nên sử dụng các loại sữa ít béo như sữa tách kem, sữa tách bơ, sữa tách béo để hạn chế gây hại cho túi mật. Cùng với đó, sữa chua và các loại sữa hạt như sữa ngô, sữa gạo, sữa đậu nành,…. cũng được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích sử dụng cho người bệnh.
Chất đường bột
Đường bột hay cacbonhydrat có mặt trong nhiều loại ngũ cốc và cơm trắng hàng ngày. Tuy nhiên, đây cũng trong những nguồn nguyên liệu khiến cơ thể tạo ra cholesterol. Vì thế, nếu bị sỏi túi mật, bạn hãy hạn chế tác hại từ đường bột bằng cách bổ sung các loại ngũ cốc nguyên cám để bổ sung thêm chất xơ, khoáng chất và vitamin. Từ đó, giúp cân bằng lại quá trình hình thành bùn mật và hạn chế nguy cơ sinh sỏi.
Nước
Nước là thức uống hàng ngày để các chu trình sinh lý trong cơ thể diễn ra thuận lợi, đồng thời đào thải các độc tố ra khỏi cơ thể. Với người bị sỏi mật nên bổ sung nước lại càng quan trọng và cần thiết. Tùy theo cân nặng cụ thể mà mỗi người cần bổ sung một lượng nước khác nhau. Tuy nhiên, trung bình mỗi ngày, bạn nên bổ sung ít nhất là 2 lít nước cho cơ thể.
Bị sỏi mật kiêng ăn gì?
Ngoài câu hỏi sỏi túi mật nên ăn gì, các thực phẩm cần kiêng khem, hạn chế cũng là điều mà các bệnh nhân quan tâm. Theo đó, những thực phẩm dưới đây được cho là không nên dùng với người bị sỏi túi mật:
Đầu tiên, cần phải kể đến các thực phẩm gây khó tiêu cho cơ thể, điển hình là các loại thực phẩm giàu cholesterol và các chất béo bão hòa. Chúng bao gồm nội tạng động vật, thịt đỏ, lòng đỏ trứng, thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh,… Các loại thực phẩm này không chỉ tạo áp lực cho quá trình tiêu hóa, mà còn khiến việc hình thành sỏi túi mật trở nên nhanh hơn do lượng bùn mật tăng cao, thậm chí có thể gây tăng kích thước sỏi.
Tiếp theo trong danh sách, các loại thực phẩm chứa cồn và cafein như bia, rượu, cà phê, trà hay nước có gas cũng được coi là khắc tinh với những người bị sỏi mật. Nguyên nhân là bởi chúng có ảnh hưởng tiêu cực đến gan, khiến cơ quan nội tạng này dễ bị nhiễm mỡ và hành thành các tế bào xơ. Do đó, khả năng tiết mật của gan giảm, chức năng tiêu hóa của cơ thể bị giảm sút, các sỏi ở trong túi mật vì thế cũng dễ hình thành và tăng kích thước.
Trên đây là tổng hợp những nguyên tắc cơ bản trong chế độ dinh dưỡng với người bị sỏi túi mật, cũng như những thông tin liên quan về câu hỏi “sỏi mật nên ăn gì?”. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã có thêm những kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe cho chính mình và những người xung quanh. Cảm ơn các bạn đã đón đọc!
Bác sĩ Hoàng Thị Lan Hương sinh ngày 19/11/1957. Nguyên là giảng viên cấp cao của trường Học viện YHCT Tuệ Tĩnh. Bác sĩ Hoàng Thị Lan Hương hiện đang làm việc và công tác tại Phòng chẩn trị y học cổ truyền Tâm Minh Đường.