Đa nhân cách là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách chữa bệnh

Đa nhân cách trong y học thuộc phân nhóm bệnh thần kinh – não bộ, đây là tình trạng rối loạn hoặc mất kiểm soát nhân cách ở con người, đôi khi biến chất, thoái hóa nhân cách theo chiều hướng tiêu cực.

Bệnh đa nhân cách là gì?

Bệnh đa nhân cách (rối loạn nhân cách) là một chứng bệnh tâm lý ảnh hưởng đến hành vi và thái độ của người bệnh. Lúc này, bệnh nhân sẽ tồn tại nhiều hơn hai nhân cách. Trong đó có 1 nhân cách bình thường và các nhân cách về bệnh lý. Cụ thể:

• Nhân cách bình thường: Thể hiện ở sự tuân thủ các chuẩn mực đạo đức của xã hội, các thể chế xã hội hiện hành.
• Nhân cách bệnh lý: Thể hiện ở cách sống, cách cư xử và những phản ứng hoàn toàn khác biệt với người bình thường.

Thông thường, khi một nhân cách nào đó đang ngự trị, người bệnh sẽ không nhớ được mình đã làm gì khi ở nhân cách cũ. Vì thế mà người ta nói bệnh đa nhân cách thường đi kèm với chứng mất trí nhớ. Người bệnh thường cho rằng mình đã đi ngủ trong khoảng thời gian đó. Mất ký ức, trí nhớ về những việc đã xảy ra trong quá khứ chính là một trong những đặc điểm chính của những người bị rối loạn nhân cách.

Rối loạn đa nhân cách nguy hiểm không?

Rối loạn đa nhân cách là một bệnh lý vô cùng nguy hiểm. Trước tiên, nó làm ảnh hưởng và xáo trộn cuộc sống, thói quen, hành vi của người bị bệnh. Sau đó, khi bị nhiều nhân cách chi phối, bệnh nhân có thể làm những việc gây hại cho bản thân và cho người khác.

Minh chứng rõ ràng nhất là trường hợp của hai tên tội phạm Kenneth Bianchi và Angelo Buono. Mắc chứng rối loạn đa nhân cách, hai tên sát nhân này đã thực hiện tổng cộng 10 vụ nội án tại Los Angeles chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 1977 đến tháng Hai năm 1978.

Mức độ nguy hiểm của bệnh đa nhân cách còn tùy thuộc vào các nhóm nhỏ hành vi của nhân cách. Cụ thể, khi nhân cách bị rối loạn, sẽ được phân chia thành các nhóm hành vi:

• Nhóm A: Bao gồm rối loạn nhân cách phân liệt, nhân cách thể phân lập, nhân cách hoang tưởng.
• Nhóm B: Bao gồm rối loạn nhân cách chống xã hội, nhân cách ái kỷ, nhân cách ranh giới.
• Nhóm C: Bao gồm rối loạn nhân cách tránh né, ám ảnh cưỡng chế, nhân cách phụ thuộc.

Nguyên nhân bệnh đa nhân cách

Y học chưa chỉ ra được nguyên nhân chắc chắn hình thành thành bệnh đa nhân cách. Tuy nhiên, có một số giả thuyết được đặt ra, bệnh xảy ra nhiều hơn ở những người:

• Từng trải qua những tổn thương sâu sắc ở thời thơ ấu như bị ngược đãi, đánh đập, thiếu sự quan tâm của cha mẹ, không được chăm sóc, quan tâm,…
• Nguyên nhân bị đa nhân cách có thể do có vấn đề về thần kinh, não bộ: Chấn thương não, não thiếu chất serotonin.

Cũng có một số quan điểm chỉ ra: Thực tế, con người từ khi sinh ra đã mang trong mình rất nhiều những nhân cách khác nhau. Nếu như được nuôi dậy trong môi trường có đạo đức và lối sống chuẩn mực thì nhân cách tốt sẽ phát triển và vùi lấp các nhân cách xấu khác.

Tuy nhiên, chúng chỉ bị vùi lấp chứ không bị mất đi. Khi gặp một tác nhân nào đó, nhân cách kia sẽ trỗi dậy, bệnh đa nhân cách được hình thành.

Triệu chứng bệnh đa nhân cách

Trong thực tế, rất khó để chẩn đoán chính xác xem một người có mắc chứng rối loạn nhân cách hay không. Thông thường, để xác định, cần phải có sự can thiệp của các bác sĩ tâm lý. Phần lớn những bệnh nhân đa nhân cách sẽ xuất hiện những triệu chứng sau:

• Tồn tại nhiều hơn 2 nhân cách: Những nhân cách thường có nhận thức và suy nghĩ khác biệt, thậm chí là đối lập nhau hoàn toàn về thế giới xung quanh và những chuyện xảy ra.
• Có những khoảng trống trong ký ức: Như đã đề cập ở trên, những người mắc bệnh đa nhân cách thường đi kèm với chứng mất trí nhớ. Bệnh nhân thậm chí còn có thể quên cả những thông tin cá nhân quan trọng của mình, các sự kiện diễn ra trong ngày, những việc mình đã làm.
• Sinh hoạt bất ổn: Khi mỗi nhân cách ngự trị, người bệnh sẽ có những lối sinh hoạt khác nhau. Ví dụ cụ thể là trường hợp của một phụ nữ tên Mary Kendall, nghiên cứu của các nhà thần kinh học đã chỉ ra, vào năm 1994, khi Marry 35 tuổi, cô mắc bệnh đa nhân cách. Nhân cách bình thường của cô sẽ đi ngủ vào buổi đêm. Nhưng có một nhân cách khác khiến cô thường xuyên lái xe đi dạo vào ban đêm khoảng 80-160km.
• Gặp các vấn đề về tâm lý như: Thay đổi cảm xúc liên tục, trầm cảm, lo lắng, hoảng hoạn hoặc mắc chứng ám ảnh, muốn tự tử, sinh ra các ảo giác về thị giác, thính giác, rối loạn giấc ngủ,…

Cách chữa rối loạn nhân cách hiệu quả nhất

Hiện nay, các chuyên gia tâm lý thường áp dụng các phương pháp sau để điều trị bệnh đa nhân cách.

• Chữa bệnh đa nhân cách bằng liệu pháp phân tích tâm lý: Bác sĩ tâm lý sẽ hướng đến các nhân tố bên trong, giúp bệnh nhân hiểu rõ những cảm xúc của mình.
• Chữa bệnh đa nhân cách bằng liệu pháp nhận thức hành vi: Mục tiêu là hướng tới những khía cạnh đặc biệt như suy nghĩ, cảm xúc, hành vi, thái độ, tình trạng rối loạn nhân cách của người bệnh. Để làm được điều này bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp nhận thức, tâm lý trị liệu, phân tích nhận thức, hành vi biện chứng của người bệnh.
• Chữa bệnh đa nhân cách bằng liệu pháp cộng đồng: Tham gia khóa điều trị cộng đồng trong thời gian vài tháng, bệnh nhân sẽ được khuyến khích chia sẻ về những cảm xúc, hành vi của họ. Đồng thời, đưa ra cảm nhận của họ về những hành vi của người khác.
• Sử dụng thuốc: Thực tế thì không có loại thuốc cụ thể nào được phê duyệt để điều trị bệnh đa nhân cách. Tuy nhiên, có một số thuốc được sử dụng nhằm mục đích cân bằng lại hormone và hóa chất trong não. Cụ thể:
• Thuốc chống trầm cảm, cải thiện tâm trạng chán nản, ngăn ngừa nguy cơ tự tử hay làm những điều gây hại cho bản thân.
• Thuốc an thần dùng trong trường hợp rối loạn nhân cách hoang tưởng và rối loạn nhân cách phân liệt.
• Thuốc chống lo âu, chống kích động.